Een zachte blik op oorsprong en overlevering: Mikao Usui en de waarde van zorgvuldige geschiedschrijving
In de Reiki-gemeenschap ontmoeten we elkaar vaak op basis van iets ongrijpbaars, iets wat ons verbindt voorbij woorden: een verlangen naar heelheid, naar afstemming, naar leven in verbinding. Reiki is geen eigendom van iemand. Het beweegt zich als een stille stroom door onze levens en verbindt harten over culturen en generaties heen.
Juist daarom is het belangrijk om met zachtheid en zorg om te gaan met de oorsprong van deze spirituele beoefening. Niet om er controle over te houden, maar om haar bedding te eren.
Mikao Usui: de mens en zijn nalatenschap
Mikao Usui wordt in veel Reiki-lijnen gezien als de grondlegger van het systeem dat we vandaag Reiki noemen. Over zijn leven is beperkte informatie bekend, maar recente ontdekkingen zoals een curriculum vitae (CV) in zijn eigen handschrift, bieden belangrijke nieuwe inzichten. Naast inscripties, documenten, foto’s, getuigenissen van studenten, en een gedenksteen bij zijn graf, vormt deze CV een waardevolle aanvulling op ons begrip van zijn levenspad.
We weten dat Usui leefde in het Japan van het begin van de twintigste eeuw. Zijn werk ademt de spirituele stromingen van zijn tijd: het boeddhisme, shintoïsme, esoterische tradities en een diepe toewijding aan persoonlijke ontwikkeling en moreel leven. Zijn vijf Reiki-principes — de Gokai — blijven tot op de dag van vandaag een bron van inspiratie voor velen.
En toch blijft hij ook een mysterie, zoals dat vaak zo is bij mensen die iets doorgeven wat groter is dan zijzelf.
Nieuwe inzichten, oude wortels
Het verschil tussen kennis en mysterie deel 1
Naast allerlei uiteenlopende benaderingen zijn er ook onderzoekers die met aandacht en respect de Reiki-traditie proberen te doorgronden. Olaf Böhm deelt in zijn laatste werk nieuwe inzichten, waaronder enkele zeldzame foto’s van Mikao Usui. Justin B. Stein verdiept zich in de geschiedenis en culturele context van Reiki zonder deze te herinterpreteren en schrijft een goed essay waarin hij tot de conclusie is gekomen dat het bewijs vóór Mikao Usui als grondlegger van Reiki veel sterker is dan het bewijs voor de betrokkenheid van Yokoi. Het lijkt dan ook het meest aannemelijk dat Yokoi geen rol heeft gespeeld bij het ontstaan van Reiki.
Onlangs werd een belangrijke historische vondst gedaan door Reiki-onderzoeker Min Wang in Taiwan. Hij ontdekte documenten uit 1904, waaronder een curriculum vitae (CV) geschreven door Usui zelf. Deze documenten geven nieuwe inzichten in Usui’s leven voordat hij Reiki ontwikkelde, waaronder zijn werk voor het Japanse koloniale bestuur in Taiwan onder Gotō Shinpei. De documenten bevestigen details over Usui’s opleiding in psychologie, filosofie, klassieke Chinese literatuur, en zijn professionele werkzaamheden, waaronder zijn betrokkenheid bij Amerikaanse missiescholen in Tokyo en zijn verblijf in de Verenigde Staten. Deze vondst verdiept ons begrip van zijn achtergrond aanzienlijk en biedt verdere aanknopingspunten voor toekomstig onderzoek.
Over symboliek en interpretatie
Soms ontstaan misverstanden doordat symboliek en taal uit hun oorspronkelijke context worden gehaald. Zo is er gespeculeerd over een term als banbutsu no reichō, vertaald als “heer van de schepping”. Maar in Oost-Aziatische filosofie verwijst dit niet naar een goddelijke schepper in christelijke zin, maar naar de spirituele essentie die alles doordringt.
Ook over de herkomst van Reiki-symbolen wordt wel eens verschillend gedacht. Maar historisch gezien is er een duidelijke link tussen de symboliek van Reiki en het esoterisch boeddhisme, met name via het Siddham-schrift, dat diep geworteld is in Japanse spirituele tradities.
Dergelijke inzichten nodigen ons uit om met geduld en respect te kijken naar bronnen, en niet te snel te concluderen of oordelen.
Geen strijd, wel trouw
In de Reiki-gemeenschap komen we elkaar tegen met verschillende achtergronden, overtuigingen en ervaringen. Dat is iets moois. Verschil hoeft geen afstand te betekenen. Iets met diamant ontstaat alleen als…!
Wat wél belangrijk is, is dat we zorgvuldig omgaan met de tradities die we beoefenen. Niet om vast te houden, maar om te bewaken wat gedragen is — en dat is veel.
De persoon Mikao Usui verdient hierin een plek van eer. Niet uit verheerlijking, maar uit waardering voor zijn bijdrage aan iets dat wereldwijd mensen raakt.
Zijn naam leeft voort in documenten, in monumenten, in foto’s, een CV maar vooral in de beoefening zelf. Zijn nalatenschap wordt zichtbaar in de mensen die het pad van Reiki bewandelen — stil, toegewijd, zonder veel woorden.
Ruimte voor beide werkelijkheden
Soms lijkt het alsof we moeten kiezen tussen een “historisch juiste” en een “spiritueel juiste” benadering. Maar in werkelijkheid kunnen die twee naast elkaar bestaan. In de relatieve werkelijkheid zoeken we naar namen, data en context. In de absolute werkelijkheid voelen we dat het uiteindelijk gaat om liefde, aanwezigheid, compassie.
Beide perspectieven verdienen een plek. Want wanneer we de geschiedenis eervol behandelen, kunnen we met vertrouwen rusten in het mysterie dat groter is dan wij.
Tot slot: zachtheid als richting
Ik geloof dat we als Reiki-beoefenaars niet geroepen zijn om te strijden over wat waar is, maar om te luisteren naar wat ons verbindt. Wat ons voedt. Wat ons herinnert aan stilte, eenvoud en aanwezigheid.
Daarom is het belangrijk om zorgvuldig om te gaan met theorieën die iets wezenlijks willen veranderen aan de oorsprong van een systeem dat zoveel levens heeft geraakt.
Niet vanuit angst, maar vanuit eerbied.
Niet uit verdediging, maar uit verbondenheid.
Niet om iets af te wijzen, maar om trouw te blijven aan wat ons heeft gedragen.
In dankbaarheid
Mijn dank gaat uit naar iedereen die op zoek is naar verdieping — of dat nu via studie is, via beoefening of via het openhartig delen van inzichten.
Kansha Shite, Gassho
Roy Salomons
